Als je een uniek kunstwerk zoekt om cadeau te geven of om er zelf van te genieten, doe je er goed aan om een bezoekje te brengen aan de LosserHof. Voor de creatieve bedrijvigheid moet je in gebouw De Hoek zijn. Dat vind je meteen als je aankomt, je rijdt of fietst er bijna tegenaan. Hier wordt kunst in allerlei disciplines gemaakt in de verschillende lokalen, niet alleen uniek in vormgeving maar ook nog eens heel betaalbaar. De verschillende producten worden verkocht of verhuurd in de winkel, die in hetzelfde gebouw is gevestigd en als je daar binnenstapt, weet je niet wat je ziet. De verscheidenheid aan kunstwerken en ambachtelijke producten is heel divers en je wordt er meteen hebberig van. Anne Vloothuis is er, samen met haar collega’s, de spin in het web. Ze stuurt aan en runt de winkels en heeft op deze manier ook de zorg voor een aantal cliënten als begeleider dagbesteding. Dat gebeurt altijd in samenwerking met de verschillende woongroepen en de familie van de bewoners. “Op de LosserHof wonen mensen die niet naar een sociale werkplaats kunnen en moeilijker te plaatsen zijn. Wij zijn hier heel specialistisch in dagbesteding en wonen”, zegt Anne Vloothuis. Ze kwam drieëndertig jaar geleden voor het eerst binnen en is nooit meer weggegaan. Tijdens haar opleiding aan de AKI, de kunstacademie in Enschede, waar ze in ’89 afstudeerde op grafiek, zocht ze een bijbaantje. Ze zat in het eindexamenjaar en wilde graag vakantiewerk doen.

Dynamiek van de groep

Via via kwam ze bij de LosserHof terecht. Dat vakantiewerk beviel haar uitstekend en daarom solliciteerde ze op een vaste aanstelling. Aanvankelijk vonden ze haar te oud, ze was zesentwintig, maar het beviel wederzijds zo goed, dat het lukte. Ze had als voordeel dat ze vóór haar kunstopleiding een opleiding voor kleuterleidster had afgerond en die combinatie bleek doorslaggevend. “Ik ben begonnen op de groep Arbeid”, vertelt Anne, “en ik vond het er meteen fantastisch. We werkten indertijd arbeidsmatig, met grote groepen van zo’n twintig mensen, die bijvoorbeeld dopjes uittelden in doosjes of met elkaar verbandtrommels in elkaar zetten, waarbij iedereen de verbanddoos vulde met één van de benodigde spullen. Wij controleerden of alles erin zat. Inmiddels had ik eindexamen gedaan en ik wilde graag blijven. Ik werd wel steeds gebeld of ik in wilde vallen en zo ben ik er toch ingerold. We hebben op de LosserHof momenteel de zorg voor zo’n 250 à 300 cliënten. We zijn gespecialiseerd in dagbesteding en wonen, maar het kan soms best lastig zijn om de groepen goed te laten functioneren. De samenstelling verandert voortdurend, er overlijden mensen, sommigen gaan dementeren en met de nieuwe aanwas verandert de dynamiek van de groep.”

“Alles wat gemaakt wordt, is uniek en iedereen kan doen wat hij of zij leuk vindt”

Belevingsgerichte activiteiten

“De Twentse Zorgcentra is een grote organisatie en de besluitvorming is tegenwoordig meer op afstand. Toen ik hier kwam, was het kleinschaliger, de lijntjes tussen het Bouwhuis en de LosserHof waren wat korter. Mijn baan is in de afgelopen jaren daardoor wel veranderd, maar het werk en de mensen vind ik nog steeds geweldig. In gebouw De Hoek liggen acht werkateliers aan een lange gang, waarvan twee productieateliers. Er is een kaarsenmakerij, een plek waar onze cliënten papier scheppen, een textielatelier, keramiekatelier en een teken- en schilderwerkplaats. Daar zitten onze bewoners uiterst geconcentreerd te werken. Alles wat gemaakt wordt, is uniek en iedereen kan doen wat hij of zij leuk vindt. Ze maken vrij werk, maar maken ook in opdracht voor bedrijven en particulieren, zoals speciale kaarsen, lampen van papierpulp en eigengemaakte kistjes die je als relatiegeschenk kunt geven. Met als onderwerp Culinair, Wellness en Seasons zijn ze gevuld met leuke spulletjes en eigengemaakte dingen. Zo bedenken we steeds iets nieuws. De producten worden goed verkocht en dat weten onze bewoners natuurlijk. Dat geeft een stimulans en maakt dat ze een doel hebben. Er is ook een boerderijgroep, waar de mensen dieren kunnen verzorgen, de tuin doen of stallen uitmesten. Zo kan iedereen kiezen wat bij hen past. Voor onze ernstig meervoudig beperkte cliënten, mensen die niet kunnen praten of reageren, zijn er belevingsgerichte activiteiten. We laten ze bijvoorbeeld geuren ervaren, of muziek, sfeer of aanrakingen, zoals hun handen inwrijven met lekker geurende olie. Voor de mensen die dementeren, werken we met dingen die ze herkennen van vroeger. Zo zijn er dementerenden die ‘onmeunig’ Twents praten. Het werkt heel goed om daarmee in plat Twents contact te maken. Maar ook met niet dementerende Twentse bewoners spreken we Twents. Zo zorgen we dat elke cliënt zich gezien en gehoord voelt.”

Art Brut Biënnale

“De kunstwinkel bestaat al heel lang. We begonnen ooit heel simpel in een lokaal met een kaartenmolentje en bedachten toen dat een winkeltje eigenlijk ook heel leuk zou zijn. De GildeHof, zo heetten we toen, hebben we indertijd opgezet in de leegstaande stomerij in Losser. Toen die werd gesloopt, gingen we naar de Houtbouw, onze toenmalige supermarkt. We hadden er drie planken met onze spullen en twee kassa’s: eentje voor de boodschappen en eentje voor onze kunstartikelen. Daarna gingen we naar de Kapschuur bij de kinderboerderij op ons terrein en nu zitten we dus in gebouw De Hoek. We worden steeds professioneler, gaan steeds meer de diepte in. Zo is ook het idee ontstaan om een serieuze presentatie van het werk van onze cliënten te maken naar het publiek toe. We wilden laten zien dat de kwaliteit en de originaliteit van onze mensen heel hoog is, we wilden zichtbaar zijn. Samen met collega’s van Aveleijn hebben we als werkgroep het idee ontwikkeld. Toen we daarmee bezig waren, hoorden kunsthistorica Elvira van Eijl en Jan Noltes ervan. Zij hebben contact met ons gezocht en zo is de Art Brut Biënnale ontstaan. De medewerking van vakmensen als Elvira van Eijl en Jan Noltes heeft ervoor gezorgd dat het project een naam kreeg en naar een professioneel hoog niveau werd getild. Dat is uitstekend gelukt, de eerste Biënnale ging in 2012 van start in Hengelo en dat is nog steeds de plek waar Art Brut wordt gepresenteerd. Art Brut Biënnale heeft inmiddels internationale allure en is een begrip. We selecteren wel, maar onze kunstenaars, die gepresenteerd worden, zijn supertrots op hun prestatie en dat het gewaardeerd wordt.”

Hydra Theater

Heeft Anne naast haar baan ook nog een privéleven? Ze lacht: “Thuis in Oldenzaal heb ik een man en drie pubers. Eentje is al uitgevlogen, die werkt in de buitensport en de andere twee werken in de horeca. Ze zijn heel mensgericht, dat geef je op de een of andere manier toch door. Mijn man heeft vroeger ook sociaal werk gedaan maar is nu meubelmaker. Verder houd ik me bezig met theatergroep Hydra. We zijn begonnen als straattheater en bestaan inmiddels zevenentwintig jaar. We zitten met onze theatergroep in de oude Quick gymzaal in Oldenzaal. Daar bedenken we nieuwe producties, we werken en repeteren er. Daarbij ben ik meer een backstage figuur, maar niks is te gek; als we wat bedenken, willen we het ook uitvoeren. We verwonderen het publiek graag. We treden ook al jaren op bij de Zwarte Cross. Dat doen we met veel plezier, we maken ook muziek met onze Hydraband, die bestaat uit mensen van het conservatorium. Die muzikale aanvulling is ontstaan vanuit Zwarte Cross. Je kunt zeggen dat het bij mij altijd draait om mensen, zowel in mijn werk op de LosserHof als privé.”