Wie tegenwoordig een offerte opvraagt voor de bouw van een tuinhuis, schrikt zich ongetwijfeld een hoedje. De prijzen van bouwmateriaal blijven maar stijgen en dat komt volgens Theo de Bruijn, lector Duurzame Leefomgeving, niet alleen door de oorlog in Oekraïne. “De hoeveelheid materialen is eindig”, legt hij uit. “De prijsstijging is echt een uiting van schaarste en dat terwijl we juist extra materiaal nodig hebben, omdat we de komende jaren enorm veel moeten gaan bouwen. We schieten onszelf dus eigenlijk in de voet.” En dus ziet hij, samen met associate lector Bram Entrop, maar één oplossing: circulair bouwen, bijvoorbeeld door modulair te bouwen. “We moeten huizen bouwen die aanpasbaar zijn. Zeker omdat we ook weten dat de samenstelling en omvang van de bevolking verandert, waardoor de vraag naar woningen en het soort woningen over twintig jaar hoogstwaarschijnlijk anders is dan de urgente vraag  van de komende tien jaar. Dat vraagt dus een andere manier van bouwen én een andere manier van materiaalgebruik, om te voorkomen dat we materialen verspillen. Die luxe hebben we echt niet meer.”

Nieuwe manier van denken
Zo wordt momenteel in een pilotproject een rechtbank uit Amsterdam verplaatst naar Enschede, om daar dienst te doen als hoofdkantoor van een groot installatiebedrijf. “Een schitterend voorbeeld”, vindt associate lector Bram Entrop. “Er zijn ook voorbeelden te noemen van hele bedrijfshallen, die uit elkaar zijn gehaald om ergens anders weer te worden opgebouwd. Het mooiste is natuurlijk als je zulke gebouwen één op één weer ergens kunt opbouwen, maar dat is momenteel in een hoop gevallen nog een utopie.” De Bruijn vult aan: “Het vergt namelijk echt een nieuwe manier van denken. Vanuit ons lectoraat helpen wij partijen om dit proces vorm te geven. Het klinkt misschien eenvoudig, maar het vraagt verandering van bouwwijze, architectuur én wetgeving. Ook het financiële plaatje ziet er anders uit. Wij brengen die obstakels in kaart en leren partijen die obstakels uit de weg te ruimen.”

Transitieagenda ‘Circulair Bouwen’
Dit gebeurt ook in het kader van de regionale transitieagenda ‘Circulair Bouwen’, die Saxion in opdracht van de provincie Overijssel heeft opgesteld, samen met Stichting Pioneering, en Regieraad Bouw Oost-Nederland. De Bruijn: “We zijn gaan inventariseren tegen wat voor problemen bedrijven aanlopen als ze meer circulair willen worden. Vervolgens hebben we in een zogenaamde ‘Community of Practice’ 26 initiatiefnemers gevolgd over de manier waarop zij deze vraagstukken te lijf gaan. De resultaten daarvan hebben we steeds gedeeld in sessies waarin alle initiatiefnemers betrokken waren en uiteindelijk ook als advies weer aangeboden aan gedeputeerde Monique van Haaf.” En dat leverde enkele belangrijke inzichten op. Entrop: “Vooral dat veel partijen hier energie in willen steken. Ook zij willen weten: hoe kan het anders? Pakweg vijftien jaar geleden werd er veel gesproken over duurzaam bouwen, maar wees iedereen naar elkaar. Maar nu zie je dat alle partijen een duit in het zakje willen doen.” De Bruijn waarschuwt wel: “Circulair bouwen is nog lang geen gemeengoed. Om voorbij pilotprojecten te komen, is meer nodig, ook vanuit de sturende rol van overheden.”

"De hoeveelheid materialen is eindig, circulair bouwen moet de toekomst zijn"

Belangrijke rol
Eén van de projecten waar het lectoraat momenteel mee bezig is, is ‘CityLoops’. Zeven Europese steden, waaronder Apeldoorn, hebben hiermee het doel om volledig circulair te worden. Entrop: “Zo proberen we bijvoorbeeld een straat volledig circulair te renoveren. Die kennis wisselen we weer uit met de zes andere steden.” Maar de belangrijkste uitdaging voor de komende jaren? Opschalen. “Hoe snel dat proces verloopt, is koffiedik kijken”, aldus Entrop. “Investeringsgeld is er genoeg, maar de ondernemers moeten de kansen zien om de kringlopen te sluiten.” De Bruijn: “En wij hebben als kennisinstelling daarin een belangrijke rol, door aan de ene kant kennis te verzamelen en aan de andere kant die kennis te gebruiken in ons onderwijs. De alumni die wij nu afleveren, kunnen zo bijdragen aan de noodzakelijke veranderingen in de bouwsector.” En dus worden in alle projecten van het lectoraat de studenten nauw betrokken. “En daar ben ik heel trots op”, aldus De Bruijn. Entrop: “Er zijn zelfs internationale studenten geweest die hebben meegewerkt, die informatie mee naar huis hebben genomen en nu nog regelmatig informeren hoe de stand van zaken is. Dat is erg leuk om te zien. Zowel de Nederlandse als de internationale studenten hebben door: dit moet de toekomst zijn.”